Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Công an điều tra 4 dự án nghìn tỷ 'đắp chiếu'

Chiều 24/11, Thanh tra Chính phủ thông báo kết luận thanh tra việc đầu tư xây dựng dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Đình Vũ (PVTex, Hải Phòng) có vốn đầu tư 7.000 tỷ đồng và ba dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ, Dung Quất và Bình Phước với hơn 5.400 tỷ đồng vốn góp của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và các đơn vị thành viên.

Kết luận thanh tra nêu, từ tháng 10/2007 đến tháng 3/2009, PVN đã quyết định chủ trương đầu tư, chỉ đạo các đơn vị thành viên góp vốn thành lập 2 công ty cổ phần và một công ty liên danh để thực hiện 3 dự án sản xuất ethanol nhiên liệu tại 3 miền Bắc, Trung, Nam gồm nhà máy tại Phú Thọ, tại Quảng Ngãi và tại Bình Phước. Công suất mỗi nhà máy 100 triệu lít/năm, nguồn vốn do các cổ đông đóng góp 30%, vay tín dụng thương mại 70%. 

Dự án Xơ sợi Đình Vũ thua lỗ trên 1.400 tỷ đồng.

Thanh tra xác định, với 3 dự án này, tổng mức đầu tư ban đầu được phê duyệt là hơn 4.300 tỷ đồng, sau đội vốn lên gần hơn 5.400 tỷ đồng.

Dự án tại Phú Thọ do Công ty Cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí (PVB) làm chủ đầu tư với mức đầu tư hơn 1.300 tỷ đồng, sau tăng lên 2.500 tỷ đồng. Dự án đã dừng thi công từ tháng 11/2011 do nhà thầu PVC không đủ năng lực. Nay hạ tầng nhà máy xuống cấp nghiêm trọng. Tổng số tiền đã thanh toán cho dự án là hơn 1.500 tỷ đồng.

Dự án tại Dung Quất do Công ty Cổ phần Nhiên liệu sinh học Dầu khí miền Trung (PCB) làm chủ với tổng mức đầu tư gần 1.500 tỷ đồng, sau tăng lên gần 1.900 tỷ. Chủ đầu tư huy động thêm hơn 200 tỷ, nâng tổng vốn dự án lên 2.100 tỷ. Dự án đã đầu tư xong, đã thanh toán nhưng chưa quyết toán và hầu như không vận hành thương mại. Năm 2014, nhà máy này lỗ 164 tỷ đồng.

Dự án Bình Phước do Công ty TNHH Nhiên liệu sinh học Phương Đông làm chủ đầu tư, với tổng mức đầu tư gần 1.500 tỷ đồng, sau tăng lên 1.700 tỷ đồng. Dự án đã đầu tư xong nhưng hầu như không vận hành thương mại.

Tính đến tháng 3/2013, nhà máy chỉ hoạt động 5 đợt, sản xuất được 16 triệu lít ethanol với giá thành 21.500 đồng/lít, tăng 95% so với giá thành khi lập dự án đầu tư. Giá quá cao khiến nhà máy hầu như đắp chiếu, nhưng vẫn lỗ mỗi năm khoảng 200 tỷ đồng khấu hao tài sản cố định, lãi vay và chi phí quản lý, bảo dưỡng máy móc, bảo hiểm, bảo vệ…

Về dự án Nhà máy xơ sợi Polyeste Đình Vũ do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN và Tập đoàn Dệt may - Vinatex thỏa thuận hợp tác với nguồn vốn khoảng 7.000 tỷ đồng. Dự án này sau khi hoàn thành và đi vào sản xuất đã thua lỗ hơn 1.400 tỷ đồng.

Theo Thanh tra Chính phủ, nguyên nhân dự án không hiệu quả là do các công ty nêu trên đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm trong quá trình đầu tư, xây dựng dự án như không khảo sát dẫn đến không giải phóng được mặt bằng khi thực hiện đầu tư; chọn nhà thầu hạn chế năng lực, vi phạm quy định của Luật Đấu thầu và chỉ đạo của Thủ tướng, dẫn đến thi công dự án chậm tiến độ.

Đặc biệt, nhà thầu PVC đã dừng thi công dự án Phú Thọ gần 5 năm, vi phạm hợp đồng, gây hậu quả nghiêm trọng: toàn bộ máy móc, thiết bị lắp đặt đã han gỉ, vốn đã đầu tư 1.500 tỷ đồng chưa được phát huy, tăng chi phí vốn vay và các chi phí khác... đến nay chưa có giải pháp khắc phục.

Từ những sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ đề nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công Thương làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan, xử lý theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Thanh tra đã chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra dấu hiệu cố ý làm trái, thiếu tinh thần trách nhiệm trong lựa chọn địa diểm xây dựng, chỉ định thầu, ký kết các hợp đồng EPC dẫn đến hậu quả nghiêm trọng tại dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ và Dung Quất.

Bá Đô