Bộ Tư pháp bác đề xuất cấm người dân ghi hình lén

Dự thảo Nghị định về điều kiện kinh doanh thiết bị, phần mềm ngụy trang dùng để ghi âm, ghi hình do Bộ Công an soạn thảo đang gây nhiều e ngại khi quy định tại khoản 3 Điều 4 rằng: “Chỉ cơ quan chuyên trách bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội mới được sử dụng thiết bị, phần mềm ngụy trang dùng để ghi âm, ghi hình, định vị...”.

Nhiều người cho rằng điều này sẽ cản trở hoạt động điều tra của nhà báo khi trong một số trường hợp không thể ghi âm công khai để thu thập chứng cứ.

Luật sư Nguyễn Văn Chiến (Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng về nguyên tắc, cơ quan nhà nước muốn cấm cái gì cần chứng minh nó đi ngược lại lợi ích của nhà nước, xã hội. Thực tiễn cho thấy trong nhiều trường hợp, một số thiết bị ghi âm, ghi hình ngụy trang đã góp phần phòng chống tiêu cực, tham nhũng, hối lộ.

"Vậy vì sao lại cấm?", ông Chiến đặt vấn đề và cho rằng không thể vì quyền lợi của một bộ ngành mà hạn chế quyền của người dân mà Hiến pháp, pháp luật quy định.

Theo luật sư Chiến, Bộ Công an nếu ra quy định chỉ nên khoanh vùng về những thiết bị trang bị dành cho lực lượng của họ. Với người dân cần quy định rõ những thiết bị nào được dùng, ai được dùng và trong trường hợp nào thì mới bảo đảm được lợi ích chung của xã hội.

Luật sư Trần Đức Hoàng cho rằng tại dự thảo này, Bộ Công an đang thể hiện sự mâu thuẫn về quyền sở hữu tài sản và quyền sử dụng tài sản của công dân. "Trong khi luật không cấm bán thì tại sao lại cấm sử dụng", luật sư nói.

Không thông qua quy định cấm phóng viên ghi âm, ghi hình lén

Ngày 26/4, ông Lê Đại Hải (Phó vụ trưởng Vụ pháp luật Dân sự kinh tế, Bộ Tư pháp) cho biết cơ quan soạn thảo đã "thai nghén" nghị định này mấy năm qua. Bộ Tư pháp đã hai lần thẩm định nhưng chưa được Chính phủ thông qua do thiết bị, phần mềm ngụy trang dùng ghi âm, ghi hình, định vị chưa có tên trong danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện được ban hành kèm Luật Đầu tư. Vừa qua, Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư, đã thêm những thiết bị nói trên danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Chiều 25/4, Bộ Tư pháp tiếp tục tổ chức hội đồng thẩm định Dự thảo nghị định này, đang hoàn thiện báo cáo thẩm định để trình Bộ trưởng Tư pháp. Tại đây, nhiều ý kiến đã không đồng tình với quy định tại khoản 3 Điều 4, cho rằng sẽ cản trở việc tác nghiệp của những người đấu tranh chống tiêu cực, của nhà báo...

Theo ông Hải, Hiến pháp quy định, về nguyên tắc mọi tổ chức, cá nhân được làm những gì luật không cấm, mà muốn cấm cũng phải quy định trong luật. "Trong nghị định, thẩm quyền của Chính phủ cũng không thể cấm anh A, anh B được sử dụng thiết bị C, thiết bị D", ông Hải nói.

"Chúng tôi sẽ hoàn thiện báo cáo thẩm định theo hướng Nghị định này chỉ quy định "ai, đáp ứng điều kiện gì thì được kinh doanh mặt hàng này", mà không quy định đối tượng sử dụng mặt hàng đó", ông Hải khẳng định.

Qua theo dõi trên báo chí, ông Hải thấy nhiều người băn khoăn nếu quy định như dự thảo thì dùng điện thoại để ghi hình thì có bị coi là ngụy trang không? "Tôi xin giải thích không phải như vậy", ông nói và cho rằng mấu chốt của vấn đề là làm rõ thế nào là thiết bị ghi âm, ghi hình định vị ngụy trang.

Theo ông, nếu nhà sản xuất công bố công khai điện thoại của họ có chức năng ghi âm, ghi hình thì không gọi là ngụy trang. "Ví dụ, thiết bị ghi âm ghi hình núp dưới dạng móc áo và ta không ngờ tới thì cái đó mới bị nghị định này điều chỉnh", ông Hải giải thích.

Công an nhân dân đưa tin Bộ Công an cho rằng dự thảo Nghị định chỉ quy định điều kiện về an ninh, trật tự, công tác quản lý nhà nước, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan và biện pháp thi hành với hoạt động kinh doanh thiết bị, phần mềm ngụy trang dùng để ghi âm, ghi hình, định vị. Do đó, nó không ảnh hưởng đến hoạt động tác nghiệp của nhà báo hay ghi nhận của người dân phản ánh các vấn đề trong xã hội. Nhà báo hay người dân hoàn toàn có thể sử dụng máy quay phim, chụp ảnh, ghi âm thông thường để tác nghiệp.

Bộ Công an cho rằng Dự thảo Nghị định đã được xây dựng từ năm 2013 đến nay theo đúng trình tự của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, dự kiến trình Chính phủ thông qua trong thời gian tới và có hiệu lực thi hành từ 1/7.

- Thiết bị ngụy trang dùng để ghi âm, ghi hình là thiết bị ghi âm, ghi hình giấu trong đồ vật thông thường hoặc thiết bị ghi âm, ghi hình được giả dạng thiết bị, đồ vật thông thường. - Thiết bị ngụy trang dùng để định vị là thiết bị có tính năng xác định vị trí, mục tiêu được giấu trong thiết bị, đồ vật thông thường hoặc giả dạng thiết bị, đồ vật thông thường. - Phần mềm ngụy trang dùng để ghi âm, ghi hình, định vị là bất kỳ chương trình máy tính nào được tạo ra, giả dạng các phần mềm hệ thống, ứng dụng, tiện ích, công cụ khác hoặc được lập trình, viết thêm các mã lệnh vào các phần mềm hệ thống, ứng dụng, tiện ích hoặc phần mềm công cụ khác để bí mật quay phim, chụp ảnh, ghi âm, xác định vị trí của mục tiêu. (Trích Dự thảo Nghị định quy định điều kiện kinh doanh thiết bị, phần mềm ngụy trang dùng để ghi âm, ghi hình, định vị).

Bảo Hà